Theo Bakkum, beleidsterrein rapportage

Verhalen uit de praktijk

“Een diepgravendheid die je in de reguliere GGZ niet zo snel vindt.”

Beeld: ©NIFP

Iedere 2 weken publiceren we een interview uit de reeks over de agenda inhoud 2024. Vandaag is Theo Bakkum aan het woord, verantwoordelijk voor het beleidsterrein rapportage. Hij vertelt over de projecten uit de agenda inhoud van vorig jaar - en over wat er komend jaar op rol staat.

Updaten schrijfwijzers rapportage

“Het afgelopen jaar hebben we het format van de pro Justitia-rapportage geactualiseerd en gepoogd deze wat losser te formuleren. Voorheen was dit format, evenals de schrijfwijzer die een toelichting geeft hierop, vrij dwingend en uitvoerig. Voor beginnende rapporteurs kan dit prettig zijn - het geeft houvast en richting. Maar voor ervaren rapporteurs werkte het soms als een keurslijf. Zij zouden meer kunnen afwijken van het format en daardoor allicht sneller en meer to-the-point kunnen schrijven. Daarmee kan de rapportage meer op maat gesneden worden: op maat naar de problematiek, naar het ten laste gelegde en naar de persoon van de verdachte.

Dit project is afgerond. De geactualiseerde schrijfwijzers zijn op Rapporteursnet en in het kwaliteitshandboek te vinden. Ik hoop dat dit voor ervaren rapporteurs wat verlichting kan geven.”

Beleidskader feedback

“Verder zijn we het afgelopen jaar bezig geweest met het feedbackkader. Dit had te maken met een tuchtrechtuitspraak waarbij feedbackgevers ‘onder omstandigheden’ verantwoordelijk gesteld konden worden voor hun bijdrage aan de totstandkoming van het rapport. Hoewel dit ‘onder omstandigheden’ voor meerderlei uitleg vatbaar blijft hebben we naar aanleiding van deze uitspraak een aantal zaken in het in het beleidskader van de feedback aangescherpt, zowel op het formulier als op de schrijfwijzer. Ook deze zijn in het kwaliteitshandboek te vinden.”

In 2023 hebben we twee kwaliteitsdagen over feedback georganiseerd. Deze werden goed bezocht en liepen prima. In 2024 willen we dat weer doen. Dit jaar zullen we het hebben over consultatie rechtspleging en dan met name over voorgeleidingsconsulten en trajectconsulten.”

“In hoeverre zou een uitgebreid trajectconsult van nut kunnen zijn bij vroegadvisering aan de rechtbank?”

Trajectconsult PLUS

“Consultatie rechtspleging is een heel belangrijk product van het NIFP. We doen dit zo’n 9000 keer per jaar. Op de kwaliteitsdagen zullen we het onder meer hebben over het zogeheten ‘trajectconsult PLUS’. We onderzoeken momenteel samen met het OM in Rotterdam, aansluitend bij een pilot van het OM over huiselijk geweld/stalking, in hoeverre een wat uitgebreider trajectconsult van nut zou kunnen zijn bij vroegadvisering aan de rechtbank. We doen dit in samenspraak met de Reclassering - zij doen dan verdiepingsdiagnostiek.

We indiceren momenteel heel scherp in de indicatieoverleggen met het OM. Dat betekent dat we in de zware zaken echt wel rapporteren, zoals de tbs- en de PIJ-zaken. Er blijft dan echter een categorie zaken over waarvan het idee is dat we, als gedragsdeskundig consulent of als OM, nog wel wat mee kunnen respectievelijk moeten. Denk aan een behandeladvies waar het OM mee ter zitting kan gaan of in elk geval een gedragsdeskundige indruk, globale diagnostiek, in welke richting de problematiek ligt. We onderzoeken of we in die gevallen middels ofwel verdiepingsdiagnostiek door de Reclassering ofwel een wat uitgebreider trajectconsult door ons advies gegeven zou kunnen worden aan de rechtbank.

De zaken waar we het nu met rechtbank Rotterdam over hebben in het kader van dit project betreffen met name verdachten van stalking die hoog scoren op het screeningsinstrument SASH.”

“Ik heb veel zin in het samen met de professionals verkennen wat je kunt met de voorgeleidings- en trajectconsulten op de kwaliteitsdagen. Ik ben er zelf vrij optimistisch over, ik zou zelf best wel ver willen gaan met die trajectconsulten. Ik ben benieuwd hoe collega’s het zien.”

“We spelen in op het veranderende profiel van de rapporteur”

Rapporteurs

“Ik kijk erg uit naar de Rapporteursdag 2024 die dit jaar op vrijdag 20 september plaats vindt. Dat is elk jaar weer een groot succes. We doen het dit jaar helemaal fysiek, dus niet meer hybride. Vorig jaar stelden mensen het erg op prijs dat je elkaar weer in levende lijve kon zien. Ik vind het mooi om te zien dat rapporteurs elkaar steeds beter weten te vinden. Zoals op Rapporteursnet in de themagroepen, maar ook op de Rapporteursdag.”

“Ook verwacht ik veel van onze rapporteurs in loondienst. We hebben nu een aantal mensen in dienst die de opleiding tot pro Justitia-rapporteur doen. Komend jaar bekijken we welk resultaat dat oplevert. Voor zover we het nu kunnen zien is dat bemoedigend.

Met het aannemen van rapporteurs in dienst spelen we in op het veranderende profiel van de pro Justitia-rapporteur en de behoefte van de nieuwe generatie gedragsdeskundigen aan meer inbedding, zowel inhoudelijk als facilitair, in de organisatie. We moeten onze houding als werkgever veranderen. We zijn nu aan het kijken: werkt dat?”

“In het verlengde daarvan werken we ook aan het project ‘poliklinisch rapporteren’ bij ingewikkelde zaken. In dit model werkt de rapporteur niet alleen, maar samen met andere gedragsdeskundigen aan een rapport, net zoals in het Pieter Baan Centrum. Daarbij vinden besprekingen plaats op één locatie en wordt een onderlinge taakverdeling afgesproken. Eén rapporteur schrijft bijvoorbeeld de biografie van de onderzochte, een ander spreekt met familieleden en samen schrijven ze een geïntegreerde beschouwing en één beantwoording van de vraagstelling. Hierdoor wordt er geen dubbelwerk meer verricht en wordt ook de werkdruk iets lager. Dit laatste is vooral belangrijk omdat de zaken de laatste jaren steeds zwaarder zijn geworden.

Herregistratie NRGD

“We zijn ook met het NRGD in gesprek over de herregistratieprocedure bij mensen die na een periode van onvoorwaardelijk geregistreerd zijn opgaan voor herregistratie.

De huidige procedure wordt door ervaren rapporteurs als behoorlijk zwaar ervaren. Dit zit hem erin dat je al vijf jaar onvoorwaardelijk geregistreerd bent, dan weer een keer opnieuw ‘op moet’ en dan ook nog eens de kans loopt om een mondeling te krijgen. We zijn aan het kijken hoe we dat een minder belastend kunnen maken.”

“Het is een soort diepgravendheid die je in de reguliere GGZ niet zo snel vindt.”

Arbeidsmarkt

“In een vooruitblik ontkom je er niet aan om te reflecteren op de schaarste aan gedragsdeskundigen op de arbeidsmarkt. Ondanks de krapte merken we dat wij inhoudelijk een boeiend aanbod hebben en dat men daarom graag in het rapportagevak blijft. We hebben redelijk bijzonder gedrag in de aanbieding: gedrag dat het individu in conflict brengt met de samenleving. Daar verdiepen mensen zich graag in. Ook zijn er best veel mensen die het leuk vinden om te schrijven voor juristen en de uitdaging aan te gaan om zo’n rapport te schrijven voor de rechtspraak. Het is een soort diepgravendheid die je in de reguliere GGZ niet zo snel vindt. Dus enerzijds is er sprake van schaarste, maar anderzijds vertrouw ik erop dat wij als NIFP een aantrekkelijke werkgever blijven.” 

“We hebben onlangs samen met het OM besloten om de berekening van de doorlooptijden op te knippen: in de matchfase en de werkelijke doorlooptijd van het rapport. Hiermee krijg je een realistischer beeld van waar de vertraging zit. Dit is op zich een aardig idee, omdat je dé grote factor, de schaarste aan rapporteurs, dan verdisconteert zult zien in de matching. En hopelijk kun je in het stuk daarna, als de rapporteurs eenmaal aan de slag zijn, daar dan ook wat meer op sturen. Dat is denk ik wel een grote uitdaging voor de toekomst.”

“Tot slot kijk ik er weer naar uit om de portefeuille te runnen samen met het team. Het team zit stevig in elkaar en dat geeft veel moed.”

De deelagenda van klinische rapportage is te vinden in de agenda inhoud 2024, onderaan dit bericht. Hier lees je ook over de plannen van de andere beleidsterreinen.