Jongeren tussen de 12 en 18 jaar kunnen volgens het jeugdstrafrecht een taakstraf of jeugddetentie krijgen. De rechter kan door het adolescentenstrafrecht het jeugdstrafrecht ook toepassen op jongeren tot 23 jaar. Pro Justitia rapporteurs, bemiddeld door het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP), adviseren de rechter over het toepassen van jeugdstrafrecht en volwassenenrecht.
Voor dit advies houdt de rapporteur rekening met verschillende dingen. Bijvoorbeeld: hoe ziet de misdaad waar de jongere van wordt verdacht er uit?
Wat zijn de persoonlijke omstandigheden van de jongere? En: hoe is de ontwikkeling van de jongere tot nu toe verlopen? Ging alles goed op school, of waren er problemen?
Soms kan een jongere de gevolgen van wat hij doet niet overzien. Dit kan een reden zijn voor de rapporteur om aan de rechter te adviseren het jeugdstrafrecht toe te passen.
Een reden om volwassenenrecht te adviseren kan zijn dat een jongere verhard is. Soms kiezen jongeren bewust voor een criminele levensstijl.
De rapporteur adviseert ook over waar een jongere in afwachting van de strafzaak moet verblijven. Dit kan in een inrichting van Justitie voor volwassenen, of voor jeugdigen. De rapporteur onderzoekt wat er voor de verdachte het beste is.