Agenda inhoud 2025: rapportage
Elke twee weken publiceren we een interview met een beleidsverantwoordelijke over de agenda inhoud. In de agenda inhoud staat beschreven hoe het NIFP zich inhoudelijk ontwikkelt. Immers, ons vakgebied is onderhevig aan veranderende wet- en regelgeving en voortschrijdend wetenschappelijk inzicht. Hier moeten wij ons toe verhouden. Alle zeven beleidsterreinen formuleren daarom jaarlijks speerpunten voor beleidsontwikkeling en -innovatie. Wat staat er op de agenda in 2025?
Vandaag aan het woord: Theo Bakkum. Theo is kinder- en jeugdpsychiater en verantwoordelijk voor het beleidsterrein ambulante rapportage.
Poliklinische rapportage
“In 2025 richten we een groot deel van onze aandacht op het project ‘poliklinisch rapporteren’.
Er zijn twee ontwikkelingen op de arbeidsmarkt waar wij ons toe moeten verhouden. De eerste is dat nieuwe pro Justitia-rapporteurs, die net van de opleiding komen, jaarlijks minder rapporten schrijven dan de groep rapporteurs die al langer in het vak zitten. Dat heeft verschillende oorzaken, waarvan een is dat rapporteren ingewikkelder worden omdat we scherper indiceren.
De andere ontwikkeling is dat een groot deel van de nieuwe rapporteurs het prettiger om wat meer ingebed te werken, wat minder solistisch. Veel nieuwe rapporteurs willen bijvoorbeeld een vaste NIFP-dag hebben. En dat willen ze dan ook nog in loondienst doen. Zo hebben ze het gedoe met omzet- en inkomstenbelasting en extra verzekeringen niet. Dan heb je dus een groep rapporteurs die zowel facilitair als inhoudelijk ingebed zijn bij het NIFP.
Deze rapporteurs komen in loondienst, hebben bepaalde productieafspraken en komen op die vaste dag naar het NIFP. Daar is iedereen makkelijk bereikbaar: juristen, disciplinegenoten en administratie. Rapporteurs kunnen overal binnenlopen en geholpen worden. Een deel van de nieuwe rapporteurs vindt dat een prettige manier van werken en dit willen we uitbouwen.
We zouden deze rapporteurs nóg meer ondersteuning willen bieden. Denk aan testassistenten voor psychologen pro Justitia. Of een samenvatting van het strafdossier laten maken door een (hbo-)jurist. Mensen meer mogelijkheden geven om geïntegreerd te gaan rapporteren.
Zo begint het te lijken op rapporteren zoals we dat in het Pieter Baan Centrum doen. Daarom hebben we dit project, met een geuzennaam, ‘poliklinisch rapporteren’ genoemd. Dit gaan we komend jaar vormgeven. We hopen hiermee meer nieuwe rapporteurs duurzaam te binden en de kwaliteit van rapportages te verhogen.
Ik zou trots zijn als we eind volgend jaar op alle diensten een aantal rapporteurs rond hebben lopen die volgens het poliklinische model werken. Dat zij dit als een prettige manier van werken ervaren en dat het voor de mensen op de dienst ook prettig werkt.”
Samenvatting strafdossier
“We hebben een terugkerende discussie met het OM en de ZM. Zij geven vaak aan dat de samenvatting van het strafdossier niet nodig is, omdat zij in de casus alle stukken al kennen. Het probleem is dat wij vinden dat het pro Justitia-rapport zelfstandig leesbaar moet zijn, ook buiten de casus. Onder meer voor feedbackgevers, latere behandelaren en bij de beoordeling op competenties als rapporteur door het NRGD. En daarvoor heb je een samenvatting van de stukken nodig.
Maar zou die samenvatting niet anders kunnen? Of korter? Of zou iemand anders het kunnen doen? Dit gaan we komend jaar uitzoeken.”
Adolescentenstrafrecht
“Het derde speerpunt die ik zou willen uitlichten is onze standpuntbepaling aangaande het adolescentenstrafrecht.
Het jeugdstrafrecht heeft een pedagogisch karakter. Dat wil zeggen dat de jeugdstrafrechter beslissingen neemt in het belang van een zo gunstige mogelijke ontwikkeling van de jeugdige. Zo staat het in de wet beschreven. Bij volwassenen is recidivepreventie primair: het gaat er echt om dat de onderzochte niet meer gevaarlijk is. Het pedagogische karater van het jeugdstrafrecht geeft je als jeugdrapporteur meer mogelijkheden dan bij het volwassenenstrafrecht om behandeladviezen te geven.
Als jeugdrapporteur wordt ook meer een ontwikkelingsgerichte benadering van je verwacht. Bij beoordeling van een 15-jarige ga je onderzoeken: waar staat deze jongen nou ten opzichte van de gemiddelde 15-jarige. Welke ontwikkelingsstadia moet hij nog doorlopen, welke heeft hij nog niet gedaan, wat kan hij wel en niet? Bij jeugdigen maak je, meer dan bij volwassenen, een soort profiel met een sterkte-zwakte analyse. Je advies vloeit hieruit voort.
Bij volwassenen is het stoornisbegrip veel sterker. Bij jeugd gaat het er om hoe we zorgen dat iemand weer op het juiste pad komt. Bij volwassenen vragen we ons eerder af of er een stoornis is waardoor de verantwoordelijkheid voor gedrag minder wordt en er zorg en compensatie uit de omgeving nodig is. Een compensatie die bij jeugd van nature gegeven is, al vermindert en verandert deze bij het groeien in ontwikkelingsniveau.
Komend jaar willen we deze uitgangspunten wat meer bij elkaar brengen. Kan het ontwikkelingsmodel ook bij volwassenen toegepast worden? We gaan hiervoor een ronde tafel organiseren met zowel volwassen- als jeugdrapporteurs als juristen. Ook werken we aan een geactualiseerde en verbeterde ASR-wegingslijst. We werken hiervoor samen met het beleidsterrein jeugd, daar ben ik heel blij mee.”
Consultatie rechtspleging
“In 2024 hebben we ons gericht op het ontwikkelen van een nieuw product: het trajectconsult-plus. Deze rapportage-variant biedt de mogelijkheid om, onder voorwaarden, de opdrachtgever te adviseren door middel van een uitgebreider trajectconsult. Hier hebben we in Rotterdam een pilot mee gedaan. Het OM blijkt zo’n behandelavies erg te waarderen. Vooral de tijdigheid vinden ze prettig: dat ze snel iets in handen hebben waarmee ze ter zitting kunnen.
Consulenten van de NIFP-diensten worden aangespoord om de mogelijkheden van het trajectconsult-plus in acht te nemen en ervaring op te doen.
Lees verder: Nieuw: trajectconsult-plus
Nieuw team
“We gaan in 2025 van start met een fris team: we nemen helaas afscheid van onze huidige jurist maar zijn blij met de komst van Kirsten als jurist in de portfeuille. Ook is dit jaar Iris gestart, onze nieuwe beleidsadviseur. Zij werkt naast onze vaste waarde Frank.
Ik kijk erg uit naar komend jaar. De projecten op de agenda dragen mijn inziens echt bij aan verbetering van onze pro Justitia-rapportages. En dat met zo’n fris team: ik ga met veel moed het nieuwe jaar in!”
